NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ INTELEKTUALNA
Przetwarzanie sensoryczne u młodych osób z niepełnosprawnością intelektualną i/lub zespołem ASD
Wstęp
Aby zrozumieć otaczający nas świat, korzystamy z systemu sensorycznego. Przetwarzamy informacje za pomocą naszych zmysłów i decydujemy, jak zareagować na to, czego doświadczamy. Systemy sensoryczne, które zbierają informacje o otaczającym nas świecie, to:
Wzrok
Smak (smakowy)
Zapach (węch)
Słuch (słuchowy)
Dotyk (dotykowy)
Propriocepcja (wykorzystanie mięśni do oceny położenia ciała w przestrzeni)
Przedsionkowy (poczucie, że ciało porusza się wbrew sile grawitacji)
Trzy ostatnie systemy sensoryczne - dotyk, propriocepcja i przedsionek - pomagają nam odnaleźć się w naszym świecie i poczuć się bezpiecznie jako jednostka.
Nauka przetwarzania informacji sensorycznych w trakcie ich odbierania może być czasem trudna dla każdego z nas, ale jest jeszcze trudniejsza dla dziecka z niepełnosprawnością intelektualną. Musimy wybierać, co jest ważne, a co należy zignorować. Na przykład, jeśli słyszymy, że ktoś woła nasze imię, reagujemy na to, nawet jeśli w pomieszczeniu słyszymy inne dźwięki, które mogą nas rozpraszać. Niektóre dzieci mają trudności z przetwarzaniem tego procesu.
Przykłady zachowań, które mogą wskazywać na problemy z przetwarzaniem sensorycznym
Wiele z tych zachowań nie jest niczym nadzwyczajnym, ale czasami mogą one być uporczywe i wpływać na jakość życia:
Uciekanie z zatłoczonych miejsc, w których znajduje się dużo elementów wizualnych i/lub dźwiękowych.
Zjawisko może dotyczyć dziecka, które nie radzi sobie z przetwarzaniem jednocześnie tak wielu różnych informacji.
Potrzeba ciągłego ruchu w ciągu dnia.
Zjawisko może dotyczyć dziecka, które potrzebuje więcej informacji o swoich układach mięśniowych i ruchowych, aby ustalić, gdzie się znajduje w przestrzeni.
Wrażliwość na delikatny dotyk.
Dziecko może być bardzo wrażliwe na niespodziewany lub delikatny dotyk i może reagować na to z niepokojem.
Szukanie mocnego dotyku i uścisków.
Dziecko może potrzebować częstego dotyku, który jest mocny w sile, na przykład poprzez przytulanie, aby pobudzić swój system dotykowy. Może to być dla niego uspokajające.
Trudności z postawą i koordynacją.
Zjawisko może występować u dziecka, którego układ mięśniowy i ruchowy nie jest dostatecznie sprawny.
Przeciążenie bodźcami wizualnymi lub dźwiękowymi.
Może to wpłynąć na jego zdolność do koncentracji
Co możesz zrobić jako rodzic/opiekun
ZAGADNIENIA DO PRZEMYŚLENIA
Analiza wzorów zachowań. Powody mogą być liczne i różnorodne, ale wśród nich mogą być niektóre z niżej wymienionych:
Dziecko może próbować zaspokoić system sensoryczny, który nie potrafi dobrze rejestrować informacji.
Możesz też zauważyć, że jeśli dziecko otrzymuje zbyt wiele bodźców, osiąga stan przeciążenia, co może prowadzić do stanu wysokiego niepokoju.
Często dzieci instynktownie wiedzą, czego potrzebują i mogą wysyłać sygnały, jakich bodźców sensorycznych potrzebują lub z czym nie mogą sobie poradzić.
Zastanów się, na jakie rzeczy dziecko może być wrażliwe, np. na delikatny dotyk czy szczotkowanie włosów.
Jeśli dziecko potrzebuje większej uwagi, sprawdź, czy można mu pomóc poprzez zajęcia sensoryczne, które "karmią" potrzeby sensoryczne we właściwy sposób (np. przerwy na ruch w trakcie zajęć wykonywanych w pozycji siedzącej).
Możesz zauważyć, że dziecko poszukuje pewnych bodźców sensorycznych - może to być próba "uruchomienia" systemu, który nie jest na tyle aktywny, na ile dziecko tego potrzebuje.
Trudne zachowania mogą mieć podłoże sensoryczne, ale mogą się nasilać wraz z drugorzędnymi korzyściami (np. unikanie danej czynności). Ustalenie, co motywuje dziecko do takich zachowań i co stało się dla niego ważniejsze jako dodatkowa korzyść, może być trudne. Czasami pomaga po prostu próba zrozumienia, dlaczego dziecko może zachowywać się w dany sposób. Przyglądanie się zachowaniom z punktu widzenia zmysłów może pomóc w zrozumieniu, dlaczego dziecko reaguje na pewne rzeczy (np. wrażliwość na ubrania).
NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA
P: Czy moje dziecko próbuje wzmocnić system sensoryczny poprzez zwiększenie ilości docierających do niego informacji?
Odpowiedź: Być może, ale nie przerywaj mu zasilania tego systemu, spróbuj znaleźć dopuszczalne sposoby, w jakie może to robić.
P: Czy moje dziecko broni się przed niektórymi bodźcami sensorycznymi?
Odpowiedź: Może mieć trudności z przetwarzaniem informacji, które docierają do jego systemu sensorycznego. Stopniowo zwiększaj jego tolerancję. Jeśli masz jakiekolwiek obawy, zwróć się o poradę.
P: Czy środowisko przyczynia się do problemów sensorycznych dziecka?
Odpowiedź: Zwróć uwagę na odpowiednie zorganizowanie środowiska, tak aby nie było ono dla dziecka zbyt obciążające. Rozdziel elementy, które mogą na nie wpływać, i zmniejsz ilość bodźców (np. odkładanie zabawek do pudełek zmniejsza przeciążenie wzroku).
P: Jak mogę zmniejszyć wpływ przeciążenia sensorycznego?
Odpowiedź: Używanie ciężaru ciała lub ciężkiej pracy mięśni może uspokoić dziecko przed trudnym wydarzeniem/zadaniem.
Kiedy należy rozważyć zwrócenie się o pomoc do specjalisty
NALEŻY ROZWAŻYĆ SZUKANIE POMOCY:
Jeśli uznasz, że dziecko ma ciągłe problemy lub trudne zachowania, które wpływają na jego zdolność do radzenia sobie ze środowiskiem i codziennymi czynnościami, porozmawiaj z pediatrą, pracownikiem socjalnym lub szkołą na temat innych źródeł wsparcia.
Dalsze wsparcie, porady i samopomoc
Sieć Integracji Sensorycznej The Sensory Integration Network oferuje warsztaty i materiały online związane z integracją sensoryczną.
Strona
'The Out of Sync Child' (Nie-zgrane dziecko) autorstwa Carol Stock Kranowitz
Strona
Stowarzyszenie National Autistic Society zapewnia informacje i wsparcie dla osób z autyzmem i ich rodzin oraz dla specjalistów. Stowarzyszenie prowadzi bardzo aktywne działania i oferuje naprawdę przydatne informacje na temat strategii i metod wspierania osób z autyzmem.
Strona
Brytyjski Instytut ds . Niepełnosprawności Intelektualnej (British Institute of Learning Disabilities) również oferuje przydatne informacje i porady dotyczące wielu powszechnie występujących problemów.
Strona
Local Offer to strona poświęcona hrabstwu Derbyshire, która umożliwia wyszukanie w okolicy wielu różnych usług, w tym grup wsparcia dla rodziców.
Strona
Pakiet dotyczący przetwarzania potrzeb sensorycznych
DCC Lokalna strefa Derbyshire ma już w ofercie "pakiet" materiałów wspomagających SPN u dzieci i młodzieży, który będzie szczególnie interesujący dla szkół, uczelni i placówek wczesnoszkolnych. Proszę kliknąć na poniższy link, aby dowiedzieć się więcej i przeczytać oświadczenie DCC:
Strona internetowa
Hrabstwo Derbyshire oferuje lokalne wsparcie dla uczniów uczęszczających do szkół, którzy mogą mieć potrzeby w zakresie przetwarzania sensorycznego
Szpital dziecięcy w Sheffield oferuje szereg pomocnych strategii w zakresie przetwarzania sensorycznego